Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2009

ΒΕΛΙΚΑ - Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΒΕΛΙΚΑ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ



ΒΕΛΙΚΑ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ


















   Η Βελίκα βρίσκεται εφτά (7) χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού Μελίβοια και είναι ένας από τους οικισμούς του.
Η λέξη «Βελίκα» προέρχεται από την σλάβικη velica που σημαίνει μεγάλη σε δόξα περιοχή ή μεγάλος σε δόξα κάμπος διότι για έναν μεγάλο παραθαλάσσιο κάμπο πρόκειται. Στην εποχή που η Βελίκα κατοικείτο από τους Σλάβους, ολόκληρος ο κάμπος από τον «Κάβο» της Βελίκας μέχρι και το σημερινό λιμάνι του Αγιοκάμπου πρέπει να είχε την σλάβικη ονομασία «VELICA». Στη σημερινή Βελίκα υπάρχει και μια άλλη περιοχή με την ονομασία Βελί, που εκτείνεται από το ρέμα της πλατανιάς –(την ονομασία «Πλατανιά» την έδωσαν οι κάτοικοι της περιοχής λόγω του ότι είναι κατάφυτη από πλατάνια)- μέχρι και τον «ΚΑΒΟ».


Η ονομασία «Βελί» προέρχεται από την σλάβικη λέξη “VELI” σημαίνει μεγάλος –η-ο και είναι συνώνυμο της ελληνικής λέξης «Μέγας» όπως λέμε «Μέγας Αλέξανδρος. Την εξήγηση αυτή της λέξης Βελί και Βελίκα μου την έδωσε ο φίλος μου Πασχάλης που γεννήθηκε μεγάλωσε και σπούδαξε σε πανεπιστήμιο της Γιουγκοσλαβίας με καταγωγή των γονέων του από την Ελλάδα. Λίγα μέτρα πριν τον Κάβο προς το μέρος της Βελίκας η περιοχή λέγεται «Κουλούρες» . Η ονομασία «Κουλούρες» δόθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα λόγω του ότι το μέρος πριν τον Κάβο είναι απάνεμο και εκεί άραζαν οι μεγάλες βάρκες που έζωναν τα ψάρια με τις κουλούρες τους. Άρα Βελί λέγεται η περιοχή από το ρέμα της Πλατανιάς μέχρι τον Κάβο. Σε αυτήν την περιοχή με το όνομα Βελί πρέπει να υπήρχε κάποιο μοναστήρι με μεγάλη δόξα για εκείνη την εποχή. Γνωρίζουμε βέβαια ότι ένα μοναστήρι υπάρχει δίπλα από το ρέμα της πλατανιάς και ένα άλλο υπήρχε τριακόσια μέτρα δυτικά της ψαροκάλυβας του Τσιντσιράκου. Μοναστήρι πρέπει να υπάρχει και στην κορυφή του κάστρου της Βελίκας, άλλο δεν έπεσε στην αντίληψή μου, οπότε κάποιο από αυτά τα τρία μοναστήρια της περιοχής «Βελί» θα ήταν το καλύτερο σε κατασκευή και δόξα από τα άλλα του Όρους των Κελλίων όπως ονομάζει την περιοχή μας γενικά η Άννα Κομνηνή. Πριν όμως έλθουν οι σλάβικες φυλές στην περιοχή της Βελίκας η ελληνική ονομασία πρέπει να ήταν «Αγιόκαμπος» που η λέξη Αγιόκαμπος είναι συνώνυμη της λέξης Βελίκα που σημένει μεταφορικά άγιος κάμπος. Λεγόταν και λέγεται και σήμερα Αγιόκαμπος γιατί σ’ αυτήν την περιοχή, σ’ αυτόν τον κάμπο, υπήρχαν πολλά μοναστήρια. Στην περιοχή μας υπήρχαν περισσότερα από εκατό μοναστήρια, αυτό μου έλεγε η γιαγιά μου η Αικατερίνη και το σημείωσα σε μπλοκ το 1972 αλά επειδή έγιναν περισσότερα από εκατό τους τιμώρησε ο θεός στέλνοντας τον Πάπα με στρατό και τα κατέστρεψε όλα. Η Αικατερίνη ήταν του γένους Γκουντάρα, οι προπάπποι ήρθαν από τα μέρη της Νάουσας βρήκαν την περιοχή του Γκούτζιμπου ακαλλιέργητη, χωρίς νερά και κατοίκησαν εκεί, ένας μάλιστα Γκουντάρας έφυγε και κατοίκησε στο Βόλο. Οι Γκουνταραί έμεναν τον περισσότερο χρόνο στον Γκούτζιμπο και από στόμα σε στόμα δεν χάθηκε η ιστορία του τόπου, δεν είχαν τότε τηλεοράσεις και ραδιόφωνα, μόνο ιστορίες έλεγαν. Μήπως όμως αυτό που έλεγαν και λέγεται ακόμα: «δεν σε σώνει ούτε ο Αβραάμ Πάπας» έχει κάποια δόση αλήθειας; Μήπως υπήρχε κάποιος Αβραάμ απεσταλμένος μαζί με τους σταυροφόρους από τον Πάπα που κατέστρεψε την περιοχή του Όρους των Κελλίων; Ή κάποιος τοποτηρητής στην περιοχή με το όνομα Αβραάμ, απεσταλμένος του Πάπα;



Ο ΕΚΔΟΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΩΣΤΑΣ ΣΠΑΝΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΤΣΙΝΤΣΙΡΑΚΟ.



  Κώστας Σπανός 27-02-2010 mail

Νίκο,
Tο τοπωνύμιο Βελή δεν έχει σχέση με το σλαβικό βέλικο (μεγάλος), αλλά με το τουρκικό όνομα Βελή. Βελής ονομαζόταν ένας από τους γιους του Αλή πασά και σήμερα είναι επώνυμο Ελλήνων. Στο χωριουδάκι Παρασκευή της Δεσκάτης υπάρχουν μερικές οικογένειες με αυτό το επώνυμο. Από την ίδια οικογένεια καταγόταν και ο Βελίδης, ο εκδότης μέχρι τα πρόσφατα χρόνια της εφημερίδας 'Μακεδονία'. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα κυριωνύμιο το οποίο δηλώνει ότι η περιοχή εκεί γύρω ανήκε σε κάποιον Οθωμανό που λεγόταν Βελής ή σε κάποιον Έλληνα, που επίσης λεγόταν Βελής. Ελπίζω να μην κάνω κατάχρηση της φιλίας μας με αυτήν την διόρθωση. Διάβασα σήμερα το blog σου και γι'  αυτό σε γράφω τα παρόντα.
Τοπονύμια Βελίκα είναι στην Λευκοθέα Τριφυλίας Μεσσηνίας, στο χωριό Οξύνεια Καλαμπάκας, και ένα ποτάμι στη Μεσσηνία.
Ν.Τ. Ευχαριστώ πολύ τον εκδότη του ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ, που αποτελεί περιοδική έκδοση για την ιστορία της Θεσσαλίας, που ασχολήθηκε με την ιστορία του τόπου μας. Είναι πραγματικά ο πρώτος που θέλησε να βάλει τις σκέψεις του και τις ατέλειωτες ιστορικές γνώσεις του στο: "ΑΝΟΙΧΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ". Όλα τα παρακολουθεί ο φίλος Κώστας Σπανός.


ΜΠΑΝΤΑΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 16-6-1995


Ν.Τ. Την ονομασία Βελίκα από πού την πήρε;
Μπαντάνης: Ήταν κάποιος Πασάς ονόματι Βελής και από κει πήρε την Ονομασία. Γεγονός είναι αυτό μην το ψάχνεις. Αυτό επί τουρκοκρατίας ήταν Τουρκικό Τσιφλίκι και ύστερα πήγε στο μοναστήρι. Το μοναστήρι πρώτα δεν ήταν αυτού ήταν στον Παλιοθεολόγο, στο Ζαχαρού το κτήμα και μετά το έκαμαν μετακόμιση.



 ………………. Συνεχίζεται………….. …………………